Rada Ministrów przyjęła w dniu 15 grudnia 2015 r. projekt ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, przedłożony przez ministra finansów.
Projektowana ustawa zawiera przepisy implementujące:
– dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z 15 maja 2014 r. ustanawiające ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (BRRD);
– dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/49/UE z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów (DGSD).
Celem dyrektywy BRRD jest ustanowienie w państwach członkowskich takiego systemu, w którym możliwość zaangażowania pieniędzy podatników w ratowanie sektora bankowego zostanie w znacznym stopniu ograniczona. W przypadku problemów sektora bankowego, w pierwszej kolejności straty mają ponosić wierzyciele i akcjonariusze banków.
Natomiast celem dyrektywy DGSD jest wzmocnienie stabilności systemu bankowego i zwiększenie ochrony deponentów m.in. przez wyeliminowanie niektórych różnic w ustawodawstwach państw członkowskich w odniesieniu do przepisów dotyczących zasad funkcjonowania systemów gwarancji depozytów.
Zgodnie z projektowaną ustawą, organem ds. przymusowej restrukturyzacji (resolution) w Polsce będzie Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). Projektowana ustawa wprowadza ramy prawne umożliwiające przeprowadzenie przez BFG postępowania przymusowej restrukturyzacji oraz wyposaża Fundusz w niezbędne uprawnienia oraz instrumenty restrukturyzacyjne: sprzedaż przedsiębiorstwa bankowego, instytucja pomostowa, umorzenie lub konwersja zobowiązań, wydzielenie aktywów. Projektowane przepisy określają źródła finansowania tych procesów.
Projekt reguluje szczegółowo przebieg procesu przymusowej restrukturyzacji włącznie z zasadami współpracy organu przymusowej restrukturyzacji (BFG) z organem nadzoru (Komisja Nadzoru Finansowego – KNF) i pozostałymi instytucjami sieci bezpieczeństwa finansowego (minister finansów i Narodowy Bank Polski) oraz organami przymusowej restrukturyzacji z innych państw w ramach prowadzenia tego postępowania w odniesieniu do grup bankowych.
Projektowane przepisy przewidują istotne rozszerzenie dotychczasowych kompetencji BFG i KNF. Będą one związane w szczególności z procesem przygotowania postępowania przymusowej restrukturyzacji, jego prowadzeniem oraz wszelkimi elementami towarzyszącymi działaniom w tym zakresie, takimi m.in. jak:
– tworzenie przez BFG planów przymusowej restrukturyzacji, ocena ich wykonalności oraz wydawanie zaleceń instytucjom finansowym dotyczących usunięcia stwierdzonych przeszkód dla skutecznej realizacji tego postępowania;
– nałożenie na instytucje finansowe obowiązku przekazywania do BFG informacji koniecznych do opracowania planów postępowania przymusowej restrukturyzacji;
– dokonywanie przez BFG umorzenia lub konwersji instrumentów kapitałowych;
– stwierdzanie przez KNF wystąpienia przesłanek wskazujących na zagrożenie upadłością podmiotu (na potrzeby decyzji o wszczęciu postępowania przymusowej restrukturyzacji);
– wydawanie przez BFG decyzji w przedmiocie wszczęcia postępowania przymusowej restrukturyzacji oraz prowadzenie tego t postępowania;
– obowiązek utrzymywania przez instytucje finansowe odpowiedniego poziomu zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji w zakresie niezbędnym do pokrycia strat i odbudowy funduszy własnych co najmniej do poziomu umożliwiającego spełnienie warunków kontynuowania działalności.
Zgodnie z projektem ustawy, banki krajowe, oddziały banków zagranicznych oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe będą wnosiły składki na finansowanie systemu gwarantowania depozytów oraz finansowanie przymusowej restrukturyzacji. Ponadto składki na finansowanie przymusowej restrukturyzacji wnosiły będą także firmy inwestycyjne. Wysokość wnoszonych składek zależna będzie od przyjętego tempa dochodzenia do (określonych w ustawie) minimalnych i docelowych poziomów środków systemu gwarantowania depozytów banków i kas (0,8 proc. i 2,8 proc. środków gwarantowanych) oraz środków na finansowanie przymusowej restrukturyzacji banków i firm inwestycyjnych oraz kas – 1,0 proc. i 1,4 proc. środków gwarantowanych.
Na wysokość wnoszonych składek bezpośredni wpływ będą miały zmiany w sposobie pobierania składek. W przypadku składek na cele gwarantowania depozytów – dotychczasowa podstawa naliczania, stanowiąca 12,5-krotność sumy wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz wymogów kapitałowych z tytułu przekroczenia limitów i naruszenia innych norm określonych w prawie bankowym, zostanie zastąpiona wysokością środków gwarantowanych. Ponadto pobierana dotychczas od banków opłata ostrożnościowa, zasilająca fundusz stabilizacyjny, zostanie zlikwidowana i zastąpiona składką przeznaczoną na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków.
Ustanowienie nowej składki – w miejsce likwidowanej – wiąże się także ze zmianą podstawy naliczania składek, którą stanowić będą pasywa pomniejszone o środki gwarantowane i kapitały (fundusze) własne, np. bardziej ryzykowny profil działalności będzie wiązał się z wyższymi składkami niż działalność, która zostanie oceniona jako charakteryzująca się wyższym poziomem bezpieczeństwa. Nowe przepisy przewidują możliwość wnoszenia składki ryczałtowej, co wpłynie na obniżenie obciążeń. Rozwiązanie to będzie dotyczyć banków spółdzielczych oraz niektórych mniejszych banków komercyjnych.
