Bankowy Fundusz Gwarancyjny, biorąc pod uwagę doświadczenia zdobyte w 2017 r. podczas wyznaczania po raz pierwszy minimalnego wymogu funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji (MREL) oraz analizy dokonane podczas cyklu planistycznego w 2018 r., zdecydował o konieczności zaktualizowania metodyki wyznaczania MREL. Poniżej przedstawione zostały najistotniejsze elementy metodyki.
Podstawowym elementem wpływającym na wielkość wymaganego przez Fundusz MREL jest wskazane w planie przymusowej restrukturyzacji preferowane rozwiązanie w przypadku wystąpienia zagrożenia upadłością danego banku.
W przypadku, gdy plan przymusowej restrukturyzacji wskazuje na likwidację w ramach standardowej procedury upadłościowej, MREL jest określany na poziomie obowiązujących wymogów kapitałowych. Nie spowoduje to dodatkowych obciążeń po stronie banku.
W przypadku gdy plan przymusowej restrukturyzacji przewiduje zastosowanie umorzenia lub konwersji zobowiązań, MREL będzie wyznaczany na poziomie umożliwiającym pokrycie strat i rekapitalizację banku w restrukturyzacji do poziomu zapewniającego spełnienie wymogów nadzorczych i odbudowę wiarygodności rynkowej banku, z uwzględnieniem jego szacowanej wielkości po zastosowaniu tego instrumentu przymusowej restrukturyzacji.
W przypadku banków, które powinny być restrukturyzowane poprzez przejęcie, wyznaczony poziom MREL powinien pozwolić na pokrycie strat banku w restrukturyzacji i stanowić wewnętrzne źródło pokrycia kosztów wzrostu wymogów kapitałowych w podmiocie przejmującym, wynikających z przejęcia praw majątkowych i objęcia zobowiązań banku w restrukturyzacji.
Banki będą miały czas do 1 stycznia 2023 roku na osiągnięcie wyznaczonego poziomu MREL. W uzasadnionych przypadkach Fundusz może wyznaczyć dla danego banku inny okres przejściowy.
Kwota na pokrycie straty = [łączny współczynnik kapitałowy wyznaczony zgodnie z art. 92 i 458 CRR[1] (8%) + dodatkowa kwota wymogów w zakresie funduszy własnych, nałożona na bank przez KNF na podstawie art. 138 ust. 1 pkt 2 lub 2a Prawa bankowego[2], z wyłączeniem wymogu nałożonego w celu pokrycia ryzyka systemowego, o którym mowa w art. 4 pkt 15 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym[3] + bufor instytucji o znaczeniu systemowym] * łączna kwota ekspozycji na ryzyko;
Kwota rekapitalizacji = czynnik skalujący * [łączny współczynnik kapitałowy wyznaczony zgodnie z art. 92 i 458 CRR (8%) + dodatkowa kwota wymogów w zakresie funduszy własnych, nałożona na bank przez KNF na podstawie art. 138 ust. 1 pkt 2 lub 2a Prawa bankowego + wymóg połączonego bufora] * łączna kwota ekspozycji na ryzyko;
Czynnik skalujący:
– Strategia polegająca na umorzeniu lub konwersji zobowiązań → (1-kwota na pokrycie strat/łączna kwota ekspozycji na ryzyko),
– Strategia przejęcia → 55% (wybrane banki spółdzielcze) albo 70%[4]
Celem czynnika skalującego jest uwzględnienie zmiany skali działalności banku wyrażonej jako łączna kwota ekspozycji na ryzyko po umorzeniu instrumentów kapitałowych i zobowiązań na poziomie kwoty na pokrycie strat przy uwzględnieniu strategii przymusowej restrukturyzacji.
Fundusze własne – fundusze, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 118 CRR.
Zobowiązania ogółem – pasywa pomniejszone o kapitały własne i zobowiązania podporządkowane zaliczone do funduszy własnych.
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko – kwota obliczona na podstawie art. 92 ust. 3 i 4 CRR.
Zgodnie z art. 97 ust. 5 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji[5], instrument może być zaliczany do MREL, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
- instrument, z tytułu którego powstało zobowiązanie, został wyemitowany i w pełni opłacony;
- instrument, z tytułu którego powstało zobowiązanie, nie jest w posiadaniu tego banku;
- wykonanie zobowiązania nie jest zabezpieczone przez ten bank;
- nabycie instrumentu, z tytułu którego powstało zobowiązanie, nie zostało sfinansowane bezpośrednio lub pośrednio przez ten bank;
- rezydualny termin wykonania zobowiązania jest nie krótszy niż rok;
- nie wynika z instrumentu pochodnego;
- nie wynika z depozytu, który korzysta z pierwszeństwa w zaspokajaniu roszczeń w postępowaniu upadłościowym.
Dodatkowo, Fundusz oczekuje utrzymywania odpowiedniej struktury rodzajowej instrumentów zaliczanych na potrzeby wymogu MREL. Mając na uwadze zasadę niepogarszania sytuacji wierzycieli (ang. no creditor worse off), tj. nieponoszenia przez wierzycieli strat większych niż te, które ponieśliby w przypadku likwidacji banku w postępowaniu upadłościowym oraz konieczność zapewnienia wewnętrznych źródeł pokrycia kosztów przymusowej restrukturyzacji, których użycie nie będzie wywoływało niepożądanych skutków mogących negatywnie wpłynąć na ocenę wykonalności lub wiarygodności planu przymusowej restrukturyzacji, Fundusz oczekuje, że:
- wymóg MREL zostanie spełniony w formie funduszy własnych i zobowiązań podporządkowanych, które na podstawie podziału na kategorie zaspokajania należności, zgodnie z art. 440 ust. 2 ustawy – Prawo upadłościowe, podlegają zaspokojeniu po zobowiązaniach określonych w kategorii piątej,
- dłużne instrumenty zaliczane do MREL zostaną nabyte przez klientów branżowych w rozumieniu załącznika II dyrektywy 2014/65, tj. nie będą kierowane do klientów detalicznych oraz
- jednostkowa nominalna wartość instrumentu stanowiącego zobowiązanie zaliczone do MREL będzie wynosiła nie mniej niż 400 000 PLN.
Fundusz oczekuje również, że zobowiązania kwalifikowalne zaciągane przez bank w celu pokrycia MREL w ujęciu skonsolidowanym, w części stanowiącej nadwyżkę nad minimalną kwotę funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji w ujęciu jednostkowym, będą spełniały przynajmniej warunki określone w pkt 2, tj. określona część wymogu zostanie pokryta zobowiązaniami wobec klientów branżowych.
Przedstawione powyżej podejście Funduszu do wyznaczania MREL ma charakter ogólny i może ulec dostosowaniu do specyfiki poszczególnych banków.
Szczegółowe informacje na temat indywidualnie wyznaczonego minimalnego poziomu funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji są cyklicznie przekazywane przez Fundusz bankom.
Minimalny poziom MREL będzie podlegał weryfikacji i dostosowaniu do aktualnych poziomów wymogów i danych stanowiących podstawę wyliczenia MREL przy okazji przeglądów planu przymusowej restrukturyzacji, w tym uwzględnione zostaną zmiany poziomu bufora zabezpieczającego wynikające z art. 19 i 84 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym.
Przedstawione powyżej podejście Funduszu do wyznaczania MREL będzie podlegało przeglądowi po wejściu w życie projektowanego pakietu zmian do BRRD[6]/CRR/CRD IV[7]. Dodatkowo, Fundusz przypomina, że dyrektywa 2017/2399[8] w odniesieniu do stopnia uprzywilejowania niezabezpieczonych instrumentów dłużnych w hierarchii roszczeń w postępowaniu upadłościowym , zmieniająca dyrektywę BRRD, powinna zostać zaimplementowana do polskiego prawa nie później niż do 29 grudnia 2018 r.
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 1, z późn. zm.).
[2] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1876, z późn. zm.)
[3] Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1934, z późn. zm.).
[4] W zależności od oceny eksperckiej.
[5] Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1937, z późn. zm.).
[6] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/EU oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 190, z późn. zm.).
[7] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 338, z późn. zm.).
[8] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2399 z dnia 12 grudnia 2017 r. zmieniająca dyrektywę 2014/59/UE w odniesieniu do stopnia uprzywilejowania niezabezpieczonych instrumentów dłużnych w hierarchii roszczeń w postępowaniu upadłościowym (Dz. Urz. UE L 345 z 27.12.2017, str. 96, z późn. zm.).
